Zorunlu Arabuluculuk

Dünya genelinde Arabuluculuk uygulamaları, isteğe bağlı ve zorunlu arabuluculuk olarak karşımıza çıkmaktadır. Esas olan tarafların, birlikte arabulucuya gitmek konusunda ortak iradelerini ortaya koymalarıdır. Bu durum, tarafların birlikte kararlaştırarak arabulucuya başvurmaları veya arabulucuya başvuru konusunda taraflardan birinin diğerini davet etmesiyle gerçekleşebilir. Ancak; ABD’nin bazı eyaletleri[1] ile İtalya gibi bazı ülkelerde; gerek Mahkemelerin veya sözleşmelerin yönlendirmesiyle gerekse Kanuni olarak, arabulucuya başvuru zorunluluğu kabul edilmiştir. Bir başka ifadeyle; taraflar Mahkemeden karar vermesini istemeden önce; Arabuluculuk ile sorunlarını çözmeyi denemeli; ancak muvaffak olamazlarsa adli sürece başlamalı veya devam etmelidirler.

Kanımızca Arabulucuya başvurmanın isteğe bağlı olması temeldir. Ancak; ülkemiz gibi demokrasi ve hukukun gelişmekte olduğu toplumlarda; bazı hukuki müesseselerin tanınırlığının artırılması için zorunlu hale getirmek gerekebilir. Arabuluculuk, hem taraflar hem toplum hem de devlet için son derece yararlı ve uzlaşmacı bir yöntem olup; belirli bir dönem zorunlu olduktan ve faydaları geniş kitleler tarafından anlaşıldıktan sonra tekrar isteğe bağlı hale getirilebilir.

Bu hususta daha önceki makalelerimizde de belirttiğimiz üzere Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından yoğun çalışmalar yapılmakta olup; Arabuluculuk Daire Başkanlığı’nın Zorunlu Arabuluculuk ve Arabuluculara ilişkin güncel yazısını da aşağıda paylaşmayı faydalı buluyoruz:

Değerli Arabulucular;

Bildiğiniz üzere; arabuluculuk, artık ülkemizde tanınırlığı artmış ve belirli bir aşamaya ulaşmış bir kurum haline gelmiştir. Bu bağlamda zorunlu arabuluculuk için uygun zemin hazırlanmış olup, konu ile ilgili çalışmalara devam edilmektedir. Bireysel iş uyuşmazlıkları ile küçük alacakların icrasına itiraz hallerinde uyuşmazlığın zorunlu arabuluculuk yoluyla çözülmesi konusunda bir irade oluşmuş bulunmaktadır. Zorunlu arabuluculuğun hayata geçmesi halinde 2016 yılında tahminen 500.000 ila 1.000.000 arasında dosyanın arabuluculuk yoluyla çözülebileceği öngörülmektedir. Arabulucuların da hızlı bir şekilde bu duruma hazır hale gelmeleri gerekmektedir.


Bu itibarla;

1. Arabulucuların öncelikle arabuluculuğu müvekkillerine anlatıp uyuşmazlıklarını arabuluculuk yöntemi ile çözmeleri için onları ikna etmeleri,
2. Arabulucuların birkaç arabuluculuk uygulaması yapmak suretiyle pratik kazanmaları,
3. Halen arabuluculuk siciline kaydını yaptırmayanların bir an önce kayıtlarını yaptırmaları,
4. Yıllık aidatlarını yatırmayanların aidatlarını yatırmaları,
5. Arabulucuların arabuluculuk kimliği almaları, kartvizit bastırmaları, bürolarına tabela asmaları
6. Arabuluculuk siciline 2013 yılında kayıt olanların yenileme eğitimlerini 2015 yılı sonuna kadar almaları,
7. Arabulucuların faaliyet gösterdikleri illerde arabuluculuk derneklerine üye olmalarının, o ilde dernek bulunmaması halinde dernekleşme yoluna gitmelerinin yararlı olacağı,
8. Zorunlu arabuluculuğun adliyelerde kurulan arabuluculuk merkezleri üzerinden yürütüleceği, bu nedenle arabulucuların merkezlerle ilgilenmeleri, merkezlerin gelişimi hususunda öneri, görüş ve tavsiyelerini Daire Başkanlığımıza iletmeleri,
9. Arabulucu sayısının gelecekte sınırlandırılması ihtimaline binaen, arabulucu olmalarının fayda sağlayacağı düşünülen hukukçuların arabuluculuk eğitimi almalarının önerilmesi,
10. Arabuluculuk görüşmelerinden sonra anlaşma olsa da olmasa da düzenlenmesi gereken son tutanakların bir an önce Daire Başkanlığımıza gönderilmesi,

Önemle rica olunur.

KAYNAKÇA

[1] Özbek, M. Serdar; Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, s.540-543,2. baskı