Yurt dışındaki Türk Vatandaşlarının Hizmet Borçlanması ve Emeklilik Koşulları

Günümüzde Almanya başta olmak üzere yurt dışında, 5 milyondan Türk vatandaşı yaşamaktadır. Özellikle son dönemlerde, yurt dışında ortaya çıkan ekonomik krizler, işsizlik ve hatta artan toplumsal karışıklıklar nedeniyle birçok vatandaşımız anavatanlarına dönmektedir. Bazıları, yurda dönüşte ihtiyaçları olduğundan; bazıları da çifte emeklilik olarak nitelendirdikleri için Türkiye’den de emekli olmak istemektedirler.

Büromuzda gerek Yurt dışı hizmet borçlanmasının Resmi Kurumlardaki prosedürlerinin yerine getirilmesi gerekse de SGK ile sigortalıların yaşadıkları sorunların Mahkemede çözümlenmesi için hukuki hizmet verilmektedir.

Yurt dışındaki Türk Vatandaşlarının Hizmet Borçlanması ve Emeklilik Koşulları

Bu vatandaşlarımızın yurt dışında geçen sürelerinin, sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilerek kendilerinin ve ailelerinin anavatanlarına döndüklerinde sosyal güvenlik hakkına kavuşmaları için bazı olanaklar öngörülmüştür. Bunlardan ilki, çeşitli ülkelerle yapılan Sosyal Güvenlik Sözleşmeleridir[1]. Ancak gerek sosyal güvenlik sözleşmelerinin yapılmasının zorluğu gerekse şu ana kadar bütün ülkelerle sosyal güvenlik sözleşmesi yapılamaması karşısında, başkaca önlemler almak gerekmiştir. İşte bu önlemlerin en önemlisi, yurt dışında geçen bazı sürelerin borçlanılarak değerlendirilebilmesi ve Türkiye’den çalışmadan da emekli olunabilmesi imkanıdır. Bunun için; 2147 sayılı (mülga) ve günümüzde yürürlükte bulunan 3201 sayılı “Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkındaki” Kanunlar düzenlenmiştir..

Bu kısa özetten sonra; uygulamada yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın ihtiyaç duyduğu hukuki yardımlara değinmek istiyorum.

Bunlardan birincisi; yurt dışı hizmet borçlanması işlemlerini kendileri yapamayan ya da yapmak istemeyen Türkiye dışında yani tüm diğer Dünya ülkelerinde yaşayan vatandaşların, vekaletname ile Avukatlar aracılığıyla başvuru yapmalarıdır. Ayrıca bu konuda çalışan danışmanlık şirketleri bulunmakta olup; resmi unvanı olmayan bazı kişiler tarafından kandırılan ve dolandırılan vatandaşlarımız da her geçen gün artmaktadır.

Hukuki sorunlardan bir diğeri, hizmet borçlanması yapan kişilere emekli aylığı bağlanmasıdır. Anayasa Mahkemesi 12.12.2002 tarihli kararı ile borçlanma için yurda kesin dönüş yapmış olmanın gerekmediğine, ancak aylık bağlanması için bu koşulun geçerli olduğuna karar vermiştir. Bu bağlamda SGK tarafından, sigortalıların yurda kesin dönüş yapmadığı için tüm borçlanmalarının ve sigortalılıklarının iptal edilmesi yargı kararlarınca uygun görülmemektedir. Bu durumda olan, başka bir ifadeyle sigortalılığı tamamen iptal edilenler; dava açarak yeniden yüksek primden borçlanma yapmaksızın, önceki sigortalılıklarını geçerli saydırabilirler. Örneğin; yıllar önce günlük borçlanma primi 1$ olduğu dönemde 5000 gün prim borçlanan kişi, 5000$ (14.000TL) ödemişken; bugün için aynı süreye istinaden günlüğü 13,58TL’den 68.000TL ödemesi gerekmektedir. Dolayısıyla açılan dava ile sigortalılar yaklaşık 54.000TL ek ödemeden kurtulabilmektedirler. Yurt dışında bu durumu ve haklarını bilmeyen, sigortası iptal edilmiş binlerce kişi olduğu belirtilmektedir.

Yurt dışındaki Türk Vatandaşlarının Hizmet Borçlanması ve Emeklilik Koşulları

[1] Türkiye, 19 ülke ile Sosyal Güvenlik Sözleşmesi imzalamıştır. Bu ülkelerden bazıları şunlardır: İngiltere (9.9.1959), Federal Almanya (39.4.1964), Hollanda (5.4.1966), Belçika (4.7.1966), İsviçre (1.5.1969), Fransa (20.1.1972), Danimarka (22.1.1976), Libya (20.3.1976), Norveç (20.7.1978), Avusturya (2.12.1982)..vb.;