Sektörel Daralma Nedeniyle İşçi Çıkarılması

Ticari hayatta istenilmeyen bir sonuç olan ekonomik krizler sebebiyle şirketler, faaliyet alanlarını küçültmekte, sektörel daralma nedeniyle işçi çıkarılması yoluna başvurmaktadırlar.

Şirketin küçültmeye gitmesi işveren bakımından haklı fesih nedeni oluşturmamaktadır. Ancak işveren, gerçekçi bir işletmesel karar doğrultusunda, hangi işçinin hangi nedenlerle işten çıkarılacağı konusunda somut nedenler göstererek, işçi çıkarabilecektir.

Gerçekten de işverenin ekonomik durumunu çok etkileyecek bir mali durum söz konusu olduğunda işveren bakımından geçerli bir fesih nedeni gündeme geleceğinden işveren, işçinin hak kazanmış olduğu kıdem tazminatını ödemek ve ihbar sürelerine uymak suretiyle iş akdini geçerli olarak feshedebilecektir. Ancak işverenin işleri halen çok yolundayken, bu sebep bahane olarak kullanılamaz.

Sektörel daralma nedeniyle işçi çıkarılması halinde aranması gereken ilk husus bir işletmesel kararın varlığıdır.

Elbette ki işveren; işletmesinin yönetim ve organizasyonuna ilişkin yönetim hakkından kaynaklanan hukuki tasarruflarda bulunabilir. İşverenin aldığı bu kararlar yargı denetimi dışında olsa da bu karara dayanarak yapılan işçi çıkarma işlemlerini bakımından işletmesel kararın;

• Tutarlı Bir Şekilde Uygulanıp Uygulanmadığı,
• Keyfi Bir Nitelikte Olup Olmadığı,
• Gereklilik Denetimi,
• Ölçülü Bir Nitelikte Uygulanıp Uygulanmadığı

hususları önem arz etmektedir.

Sektörel Daralma Nedeniyle İşçi Çıkarılması durumunda dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli husus işverenin keyfi davranıp davranmadığıdır. Aynı konum ve pozisyonda çalışan iki kişiden birisinin sözleşmesi feshedilip diğerinin iş ilişkisi korunuyorsa, hangi personelin iş akdinin feshedileceğine yönelik tercihin, işveren tarafından objektif ve somut delillerle açıklığa kavuşturması gerecektir. Aksi halde fesih geçerli olmayacaktır.

Bunların yanı sıra sektörel daralmanın işverene geçerli fesih imkanı tanımasının bir diğer şartı da feshin son çare olarak uygulanmasıdır.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin Esas:2005/37252 Karar:2006/6374 sayılı kararı uyarınca;“Öte yandan, işletmesel kararla varılmak istenen hedefe fesihten başka bir yolla ulaşmak mümkün ise fesih için geçerli bir nedenden söz edilemez”.

İşletmenin, işyerinin ve işin gereklerinden kaynaklanan sebeplerle sözleşmeyi feshetmek isteyen işverenin; fesihten önce fazla çalışmaları kaldırmak, işçinin rızası ile çalışma süresini kısaltmak ve bunun için mümkün olduğu ölçüde esnek çalışma şekillerini geliştirmek, işi zamana yaymak, işçileri başka işlerde çalıştırmak, işçiyi yeniden eğiterek sorunu aşmak gibi, varsa fesihten kaçınma imkânlarını kullanması, kısaca feshe son çare olarak bakması gerekir.

Çalışanların, sektörel daralma nedeniyle işçi çıkarılması uygulaması ile karşılaşmaları halinde hak kaybına uğramamak için iş hukukunda uzman bir avukata danışarak hareket etmesi faydalı olacaktır.