Kıdem Tazminatı Nedir

Kıdem tazminatı nedir sorusunun cevabı; Kıdem tazminatı, belirli bir süre çalıştıktan sonra kanunda sayılı nedenlerle iş akdinin sona ermesiyle birlikte işçiye ödenen tazminattır. Bu tazminatı alabilmek için bir takım koşullar vardır. Bunlar sırasıyla şöyledir:

1. Aynı işyerinde en az bir yıl boyunca çalışmış olmak
2. İşveren tarafından bu kanunun 25. Maddesinin 2 numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında bir nedenin varlığı .
3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla işten ayrılmak zorunda kalınan hallerde
4. Kadın işçinin evlenme nedeniyle sözleşmeyi feshi hallerinde 
5. İşçinin ölümü nedeniyle sözleşmenin feshi hallerinde
6. Emeklilik hakkının elde edilmesi veya bu kapsamda gereken sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması nedeniyle( ilk sigorta başlangıcından bu yana 15 yıllık sigortalılık ve toplamda 3600 gün prim ödemesi) iş akdinin feshedildiği durumlarda işçiye kıdem tazminatı ödenmektedir.

Her şeyden önce işçinin en azından bir yıl boyunca o işyerinde çalışması gerekmektedir. Zaten kıdem tazminatının da amacı bir işyerinde belli bir zaman çalışan işçinin haksızlığa uğramasını önlemektir. Kanun maddesinde yer alan koşullara tek tek baktığımızda öncelikle ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri dışındaki nedenlere bakıyoruz. Bu kısmı kavrayabilmek için her şeyden önce bu ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere bir bakmamız gerekiyor. Nelerdir bunlar? Bu halleri şöyle sıralayabiliriz:

a.) Hizmet akdi yapıldığı sırada bu akdin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek gibi hallerle işverenin işçiyi yanıltması,
b.) İşveren, işçinin veya ailesinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler veya davranışlarda bulunması veyahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunulması,
c.) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması,
d.) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması veya 84 üncü maddeye aykırı hareket etmesi,
e.) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması,
f.) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi,
g.) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi,
h.) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi,
ı.) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması,

Hallerinde kıdem tazminatına hak kazanılamaz.

İş Kanunun 14. Maddesinin 1. Fıkrasında kadın işçinin iş akdini evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde feshetmesi halinde kıdem tazminatı hakkının doğacağı belirtilmiştir. Yalnız bunun için kadın işçinin iş ilişkisi devam ederken evlenip evliliğinden itibaren bir yıl içerisinde sözleşmesini evlilik sebebiyle feshetmesi gerekmektedir. Ayrıca hamilelik ve doğum nedeniyle işten ayrılan kadın işçinin ayrılması istifa olarak değerlendirildiği için kişi tazminata hak kazanamaz.

Kıdem tazminatına hak kazanılan bir diğer neden ise işçinin ölümü sebebiyle iş akdinin sona ermesidir. İş Kanununa madde 14’e göre bir iş yerinde bir seneden fazla kıdemi olan işçinin ölümüyle birlikte kazandığı kıdem tazminatı işçinin kanuni mirasçılarına ödenir.

Son olarak da yine İş Kanununun 14. Maddesinin 1. fıkrasının 4. bendine göre emeklilik hakkının elde edilmesi veya bu kapsamda gereken sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması nedeniyle iş sözleşmesinin işçi tarafından feshedilmesi halinde de kıdem tazminatı hakkı doğmaktadır. Ancak bunun için işçinin sosyal sigortalar kurumuna müracaat ederek kurumdan kıdem tazminatı alabilir yazısını alması gerekmektedir. Daha sonra kurumdan alınan bu yazıyı işçi işverene ibraz ediyor ve işveren de son çalıştığınız iş yerinde ne kadar süre çalışmışsanız o sürenin karşılığı olan tazminat hakkınızı size veriyor.