Kıdem Tazminatı

Kıdem tazminatı, işçinin, kanunda sayılmış olan işten ayrılma sebeplerinden dolayı işten ayrılması sonucu ödenen tazminata denir. Yani işçinin sözleşmesinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı bir sebepten ötürü feshedilmemiş olması gerekir.

Kıdem tazminatı işçinin işyerinde 1 (bir) yıl boyunca yapmış olduğu çalışma karşılığı kazandığı bir tazminat türüdür. İşçinin iş yerinde işe başladığı tarihten itibaren 365 günü tamamlamalıdır. Bir yıllık sürenin başlangıcı işçinin işe girdiği tarihtir. İşçi o iş yerinde kesintisiz ve sigortalı olarak çalışmış olması kıdem tazminatının en önemli koşullarındandır.

İşçiye 1475 sayılı Kanunun 14 üncü maddesine göre çalışanlara belirli şartlarla kıdem tazminatı ödenmektedir. Buna göre;

1- İşveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık nedenleri dışında kalan nedenlerle işten ayrılan sigortalılar,

2- İşçi tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık,sağlık veya işyerinde işin durması benzeri nedenlerle işten ayrılan sigortalılar,

3- Askerlik (vatani görev) görevi nedeni ile işten ayrılanlar,

4- Emekliliğe hak kazanılması veya bu kapsamda gereken sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması nedeni ile işten ayrılanlar,

5- Evlilik sebebiyle işten ayrılan kadın sigortalılar,

6- Vefat Eden sigortalıların hak sahipleri,

Kıdem tazminatı alabilmektedir. İstifa eden işçiye kanun hükümleri gereğince kıdem tazminatı ödenmez. Ancak askerlik görevi, emeklilik hakkının elde edilmesi, sağlık problemlerinin işin yapılmasına sürekli bir biçimde engel oluşturduğunun belgelenmesi, işverenin iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı davranışlarda bulunması nedenleri ile işçi tarafından feshi halinde (istifa), çalışma süresinin en az 1 yıl olması koşulu ile kıdem tazminatına hak kazanılabilmektedir.

Kıdem tazminatının hesabı İş Kanunun 14. maddesinin 1. fıkrasında “işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı” şeklinde öngörülmüştür. Kanunda yazan 30 günlük ücret hesaplanırken çalışana verilen primler, giyecek yardımı, yakacak yardımı, yol, ikramiye vb. ödenen ücretlerin de bu ücrete eklenerek elde edilen giydirilmiş brüt ücret üzerinden kıdem tazminatı ödenir. Ancak kıdem tazminatı için tavan uygulaması vardır. Bu uygulamanın sebebi ise kamu düzeni olarak ortaya çıkmaktadır. Bu noktada 2016 yılı için belirlenen tavan ücreti 4.092,53 TL’dir. Yani brüt ücretiniz 5 bin lira olsa bile bir senelik kıdeminiz en fazla 4.092,53 TL olabilecektir.

Hesaplanan kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesintisi yapılmaktadır. Bunun dışında herhangi bir vergi kesintisi ise söz konusu değildir.