İşçilerin yoğunçalışmaları karşısında, işçiye hangi hallerde ek ücret ödenir sorusunusormaları doğaldır. Zira insan doğası gereği dinlenmeye ihtiyaç duyan birvarlıktır. İş ilişkilerinde dinlenme hakkı işçi açısında son derece önemlidir.Bu süreçte işçi hem fiziken hem ruhen yorulan bedenini dinlendirir. Dinlenmehakkı önemi gereği Anayasa ile koruma altına alınmıştır. Anayasa m.50’de‘‘Dinlenmek, çalışanların hakkıdır’’ denilmiştir.

Fazla çalışma TBK m.398/1. maddesinde belirtildiği üzere, ilgili kanunlarda belirlenen normalçalışma süresinin üzerinde ve işçinin rızasıyla yapılan çalışmadır. Fazlasürelerle çalışma arasındaki fark, tarafların anlaşması ile sözleşmede 45saatin altında belirlenen çalışma süresi ile 45 saat arasındaki çalışmadır.Çalışma Süreleri Yönetmeliği m.4’e göre günlük çalışma süresi 11 saati aşamaz,aşan kısım fazla çalışma hükümlerine tabidir. İşçinin yazılı onayı alınmaksuretiyle fazla çalışma yaptırılabilir. İşçi, işverene yazılı onayı verdiktensonra en az 30 gün önceden yazılı bildirimde bulunmak kaydıyla geri alabilir.Aksi halde işveren açısından, işçinin fazla çalışma koşullarına uymaması haklınedenle fesih oluşturabilir. (İş.K.25/2-h). Zorunlu nedenlerle fazla çalışmadaişçinin onayı aranmaz kaldı ki işçi sağlık sebebi öne sürmesin. Haklı sebepolmadan zorunlu sebeple fazla çalışmaya katılmayan işçinin sözleşmesi, işverentarafından haklı nedenle fesih edilebilir.

İş Kanunu açısındandinlenme hakkı değerlendirildiğinde madde 46 gereğince aynı kanunun 63.Maddesine göre belirlenen günlerde çalışmış olan işçiler yedi günlük zamandilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenmelidirler. Gerçek hayattasıklıkla karşılaşılan bir durum olan hafta tatilinde işçinin çalıştırılmasıdır.Hafta tatilinde çalıştırılan işçiye, haftalık normal çalışma süresini aşan birçalışma olduğu için, yüzde elli zamlı ücret ödenmelidir. Hafta tatilindeçalışmamasına rağmen günlük alacağına hak kazanan işçi hafta tatilindeçalıştığı için günlük alacağının 1.5 katı alacağa da hak kazanacaktır veişçinin alacağı o günlük maaş 2.5 gündelik ücret olacaktır.

Ulusal bayram ve geneltatil günlerinde çalışma ise İş Kanunu m.44’te düzenlenmiştir. İlgili maddeyegöre toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile anılan günlerde çalışılmasıkararlaştırılabilecektir. Sözleşmelerde hüküm bulunmuyorsa söz konusu günlerdeçalışılması için işçinin onayı gereklidir. İş Kanunu m.47’ye göre söz konusugünlerde çalışan işçiye çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir aksisözleşmede kararlaştırılmamış olsun. Yani işçi 2 günlük ücretine hakkazanacaktır.

İş Kanunu madde 41’e göreişçi isterse, bu çalışmalar karşılığı, zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı hersaat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saatkarşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. Kanunmaddesinden de anlaşıldığı üzere işçinin isteği gerekmektedir. İşçinin bu yöndebir talebi bulunmazsa fazla çalışma için ücret yerine izin kullanmayazorlanamaz. Ayrıca hafta tatilinde çalıştırılan işçiye başka bir gün dinlenmevererek işveren sorumluluktan kurutulamaz. İşçinin haklı fesih imkanı ortayaçıkabilir.

işçiye hangi hallerde ek ücret ödenir