İŞÇİNİN İŞ AKDİNİ HAKLI FESİH NEDENLERİ

İşçinin iş akdini haklı fesih nedenleri mevcutsa ve bunları hukuki bir dille anlatan uygun bir ihtarname ile iş akdini feshederlerse, kıdem tazminatlarını almaları kolaylaşacaktır. Bu bağlamda işten ayrılmadan önce işçilerin, hakları konusunda tarafımıza veya başka bir avukata başvurmaları tavsiye olunur.

1- Sağlık Nedenleri 
İş Kanunu m. 24/I-a bendi uyarınca sağlık nedeniyle işçi lehine fesih hakkının doğabilmesi için, her şeyden önce yapılan işin işçinin yaşamı ve sağlığı için tehlike yaratması gerekir. Ayrıca söz konusu tehlike işin niteliğinden kaynaklanmış olmalıdır.İş Kanunu m. 24/I-b bendi uyarınca ise işverenin veya diğer bir işçinin tutulduğu ve işçinin sağlığı için ciddi bir tehlike oluşturan bir bulaşıcı hastalık, işçi yararına derhal fesih hakkı sebebidir. Ancak işçinin söz konusu fesih hakkını kullanabilmesi için bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmaz nitelikteki hastalığa tutulan işveren veya işçi ile sürekli olarak, yakından ve doğrudan doğruya, sıkça bir arada bulunması gerekmektedir. Son olarak, işçinin kendisinin tutulduğu hastalık söz konusu hüküm uyarınca haklı nedenle fesih hakkının doğumuna yol açmaz. 
2- Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri 
İş Kanunu m. 24/II-a uyarınca, işveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa işçi lehine derhal fesih hakkı doğar. İşveren iş akdi kurulurken görüşmelerde kusurlu davranmışsa ya da sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında işçiyi yanıltmışsa, işçi haklı nedenle iş akdini feshedebilir.İş Kanunu m. 24/II-b gereği işveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa, işçi haklı nedenle fesih hakkını kullanabilir. Bunun yanı sıra işyerinde psikolojik tacize (mobbing) uğrayan işçi de aynı hakkı kullanabilecektir. Şüphesiz bu hüküm sadece işveren değil işveren vekilinin davranışlarını da kapsar.Benzer şekilde İş Kanunu m. 24/II-c uyarınca işverenin işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnat veya ithamlarda bulunması haklı nedenle derhal fesih hakkı doğurur. Söz konusu davranışların TCK anlamında suç teşkil etmesi gerekmemektedir.İşverenin, gözetme borcu gereği işçisini diğer işçilere ve üçüncü kişilere karşı koruma yükümlülüğü vardır. İş Kanunu m. 24/II-d bendine göre işçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemlerin alınmaması haklı nedenle fesih sebebidir.İş Kanunu m. 24/II-e bendi uyarınca işveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse bu durum haklı nedenle fesih hakkı doğuracaktır. Burada ücret kavramından geniş anlamda ücret(ikramiye, prim vb. ücret ekleri de) anlaşılmalıdır. Ayrıca işçiye sormadan ücrette tek taraflı indirime gidilmesi ve ücretin geç ödenmesi de haklı nedenle fesih hakkı doğuracaktır.Son olarak, İş Kanunu m. 24/II-f gereği, çalışma şartlarının uygulanmaması, işçi açısından iş akdinin haklı nedenle feshi hakkını doğuracaktır.
3- Zorlayıcı Nedenler 
İş Kanunu m. 24/III bendine göre, işçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkması işçiye haklı nedenle fesih hakkı verecektir. Burada zorlayıcı neden işyerinde ortaya çıkmalı ve söz konusu zorlayıcı neden öngörülemeyen, kaçınılması mümkün bulunmayan, kusurdan uzak olmalı ve dıştan gelen bir nedenle meydana gelmelidir(yangın, deprem, su baskını vb.). İşyerine ilişkin bu zorlayıcı neden işyerinde çalışmayı bir haftadan fazla süreyle olanaksız hale getirmelidir.