Geçici iş ilişkisi geçici iş ihtiyacının giderilmesi nedeniyle iş hukukuna girmiş bir kurumdur. Geçici iş ilişkisinde işçi, devreden işveren tarafından devralan işverene geçici olarak ortaya çıkan personel ihtiyacını yeni bir işçi almadan gidermek amacıyla verilmektedir. Burada asıl işveren işçi ve devralan işveren olarak üçlü bir ilişki bulunmaktadır. İşçi ile devreden işveren arasındaki iş akdi sona ermemekte ancak işçi iş görme borcunu devralan işverene sunma yükümlülüğü altına girmektedir.

İş kanunun değişik 7 maddesinin birinci fıkrasına göre, geçici iş ilişkisi özel istihdam bürosu aracılığıyla ya da holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde görevlendirme yapılmak suretiyle kurulabilir. Bu sebeple geçici iş ilişkisini yeni kanun değişikliğiyle beraber olarak ikiye ayırmak gereği oluşmuştur. Meslek edinilmiş geçici iş ilişkisi özel istihdam büroları aracılığı ile Türkiye İş Kurumundan geçici işçi sağlama yetkisi alarak gerçekleştirilmektedir. Meslek edinilmemiş geçici iş ilişkisi ise aynı şirketler topluluğu yahut holding çatısı altındaki işverenlerin işçinin yazılı rızasını alarak işçilerini geçici olarak devredilmesidir.

Özel İstihdam Büroları

Geçici iş ilişkisi Özel istihdam büroları ile geçici işçi arasında imzalanacak iş sözleşmesi ve Özel istihdam büroları ile geçici işçi çalıştıran işveren arasında imzalanacak geçici işçi sağlama sözleşmesi yapmak suretiyle yazılı olarak kurulur. Bu şekilde özel istihdam büroları işveren kalmaya devam ederek işçilerini devreder. Özel istihdam bürolarının geçici iş ilişkisini kötüye kullanılmaması, bu kurumun işçileri sömürü aracına dönüşmemesi açısından geçici iş ilişkisi kanun koyucu tarafından hangi hallerde işçinin devredileceği ve hangi sürelerle işçinin çalıştırılacağını öngörülerek sınırları iş kanunun 7. Maddesinde belirtilmiştir.

Özel İstihdam Büroları Aracılığı ile Geçici İş İlişkisi Kurulabilen Haller

İşverenler; İşçinin askerlik hizmeti halinde, yıllık izinle iş başında olmadığı, hastalık ve doğum izni gibi dönemlerde ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hallerde, Mevsimlik tarım işlerinde, Ev hizmetlerinde, İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde, İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması halinde, İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde, Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları olması durumunda özel istihdam büroları aracılığı ile işçi çalıştırabilmektedirler.

Özel İstihdam Büroları Aracılığıyla Geçici İş İlişkisinde Süre

Özel istihdam büroları aracılığı ile kurulan geçici iş ilişkisinde süre bazı durumlara göre farklılık göstermektedir.

Doğum izni sonrası ebeveynlerden birinin işçinin mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar kısmi süreli çalışması durumunda, Doğum ve analık izni ile ücretsiz doğum izni ile İş Yasası’nın 74.maddesinde öngörülen hallerde, işçinin askerlik hizmeti halinde, iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hallerde anılan durumların devamı süresince geçici iş ilişkisi devam ettirilebilir.

İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde, İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması hâlinde, İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde, Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları hâlinde en fazla dört ay süreyle geçici iş ilişkisi kurulabilir. Dönemsellik arzeden iş artışları hariç olmak üzere bu ayrımda kuruluna sözleşmeler toplamda sekiz ayı geçmemek üzere en fazla iki defa yenilenebilmektedir.

Mevsimlik tarım işlerinde ve ev hizmetlerinde süre sınırı bulunmaksızın geçici iş ilişkisi kurulabilmektedir.