Fazla Mesai Ücret Alacağı Nasıl Hesaplanır?

Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilmektedir. İşçiler fazla çalışma yaptığı takdirde fazla mesai ücret alacağına hak kazanacaktır. Peki hangi durumlar fazla çalışma sayılmaktadır? Fazla mesai ücret alacağı nasıl hesaplanır? 

A. FAZLA ÇALIŞMA

1. Haftalık 45 saati aşan çalışmalar

İş Kanununun 41. maddesi uyarınca fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık 45 saati aşan çalışmalardır. Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla olamayacaktır. Ayrıca işçinin ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmayacaktır (İş Kanunu m. 68).

2. Günlük 11 saati aşan çalışmalar

İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliğinin 4. maddesi uyarınca günlük çalışma süresi her ne şekilde olursa olsun 11 saati aşamaz. Bu durumda haftalık 45 saati aşmasa dahi günlük 11 saati aşan çalışmalar fazla çalışma sayılacaktır. 

3. Gece 7,5 saati aşan çalışmalar

Çalışma hayatında "gece", en geç saat 20.00'de başlayarak en erken saat 06.00'ya kadar geçen ve her halde en fazla 11 saat süren dönemdir. İş Kanununun 69. maddesi uyarınca işçilerin gece çalışmaları yedi buçuk saati geçemez. Bu durumda yedi buçuk saati aşan gece çalışmaları da fazla çalışma sayılacaktır. 

B. FAZLA MESAİ ÜCRET ALACAĞI NASIL HESAPLANIR?

Fazla çalışma yapılan hallerde işçiler, fazla mesai ücret alacağına hak kazanacaktır. İş Kanunu m. 41/2 uyarınca; her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir. 

Fazla mesai ücret alacağının hesabında, işçinin fazla çalıştığı döneme ilişkin ücreti esas alınır. 

Örneğin, bir haftada 55 saat çalışmış olan işçinin fazla mesai ücret alacağını hesaplayalım. Öncelikle işçinin saatlik ücretin belirlenmesi gerekmektedir.  İşçinin aylık asgari ücret aldığını varsayalım. 2018 yılı asgari ücreti aylık net 1.603,12 TL’dir. Kişinin bir aylık asgari ücretinin saatlik tutarını bulmak için ücreti, 1 aylık çalışmanın saatlik değerini ifade eden 225 saate bölmemiz gerekir. 

Saatlik Ücret = 1.603,12 / 225 = 7,12 TL

Fazla Çalışma için ücretin %50 zamlı halini bulmamız gerekir. Bunun içinde saatlik ücreti 1,5 ile çarpıyoruz.

%50 Zamlı Ücret = 7,12 *1,5=10,68 TL

Fazla mesai ücret alacağını bulmak için 45 saatin üzerinde kalan saatleri %50 zamlı ücret üzerinden hesaplıyoruz.

55 – 45 = 10 saat

10 * 10,68 =106,8 TL 

Yani bir haftada 55 saat çalışan ve asgari ücret alan işçinin fazla mesai alacağı net 106,8 TL’dir.