İzale-i Şuyu

“İzale-i Şuyu” kelime olarak “Ortaklığın Giderilmesi” anlamına gelmektedir. Bir hukuk kavramı olarak ise eşya üzerinde ortak mülkiyetin söz konusu olduğu hallerde hissedarların haklarının pay edilmesi veya aynen taksimin mümkün olmadığı hallerde ortak malik olunan şeyin mahkeme kararı ile satılarak haklarının hissedarlara payları ölçüsünde paylaştırılmasını sağlayan bir dava türüdür.

Ortak mülkiyet halinde eşya üzerindeki yasa sınırları içinde kalan mutlak egemenlik yetkisi birden fazla kişiye aittir. Bireysel olarak payları üzerinde tasarrufta bulunmak isteyen paydaşlar öncelikle ortaklığın giderilmesini talep etmelidir.

Türk Medeni Kanunu’nun 698. Maddesinde düzenlemesi mevcuttur. Buna göre, “Hukuki bir işlem gereğince veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle paylı mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğü bulunmadıkça, paydaşlardan her biri malın paylaşılmasını isteyebilir.

”Her bir paydaş ayrı ayrı dava açabileceği gibi, birden fazla paydaş birlikte diğer paydaşlara karşı da dava açabilir. Bu durumda dava sürecinde davacı konumunda olan paydaşlar kadar davalı konumundaki paydaşların da ortaklığın ne şekilde giderilmesini istediklerine ilişkin talepte bulunma hakları vardır.

• Tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz mallarda ortaklığın giderilmesi dava yolu ile istenemez. 
• Tapu kaydında, ortaklarca şuyuun idame mükellefiyeti veya kooperatiflerce yapılan binalar için Kooperatif Tüzüğüne devrin imkansızlığı konmuşsa, bu gibi hallerde ortaklığın giderilmesi istenemez.
• Ortaklığın giderilmesi taşınmazın tamamı için söz konusu olur. Belirli bir payın ortaklığının giderilmesi mümkün değildir. 
• Paydaşlar arasında ortaklığın devamı üzerine yapılmış bir sözleşme söz konusu ise dava yolu ile ortaklığın giderilmesi istenemez. Bahse konu sözleşmenin geçerli olması yazılı olmak koşuluna bağlıdır. Sözleşmenin bağlayıcılığı en fazla 10 yıl süre ile sınırlandırılmıştır. 
• Ortaklığın giderilmesi Medeni Kanunun 627. Maddesinin son fıkrasına göre münasip olmayan bir zamanda istenemez. 
• Zamanın uygun olup olmadığı somut olayın özelliklerine göre hakim tarafından takdir olunur. Örneğin taşınmaz malların fiyatlarının anormal olarak düştüğü bir dönemde aynen taksimi mümkün olmayan taşınmaza ilişkin olarak ortaklığın giderilmesi istenemez.
• Kamulaştırılan taşınmazlarda buna ilişkin karar ilgililere tebliğ edildikten sonra o taşınmazın devir ve temliki yapılamayacağından bu durumdaki taşınmazların satış yoluyla ortaklığının giderilmesi istenemez.
• Kamu mallarının ortaklığının giderilmesi talep edilemez. Bu nedenle dava konusu taşınmazlarda okul, hastane gibi kamu malı varsa kamu malı varsa onun ifrazı (ayrılması) için davacı tarafa süre verilmesi ondan sonra geri kalan kısım için davanın yürütülmesi gerekir.
• Ortaklığın giderilmesi davalarında davaya konu olan taşınmaz malın kirada olması, hacizli veya ipotekli bulunması, üzerinde irtifak veya intifa hakkı olması, geçerli satış vaadi sözleşmesi ile veya haricen satılmış bulunması bu davaların görülmesine mani değildir. Ancak bütün paydaşlar taşınmazı belirli bir süre bir şahsa kiralamışlarla kira süresince ortaklığın giderilmesi davası açamazlar.